Син партизана, онук партизана, сам партизан. Пам'яті Павла Шеремета
20 липня виповнюється сім років від дня трагічної загибелі нашого колеги, вчителя та друга Павла Шеремета.
Цього дня 2016-го року о 7:45 ранку його машина вибухнула на перехресті вулиць Івана Франка та Богдана Хмельницького – в самому центрі української столиці.
Хоча з моменту цього жорстокого злочину минуло сім довгих років, слідчим досі не вдалося встановити істину, як і відновити справедливість. Офіційне слідство все ще не може дати відповідь на запитання "Хто вбив Павла?".
За ці сім років і в житті України, де Павло мешкав останніми роками, і в житті його рідної Білорусі сталося чимало драматичних подій. Україна вже понад 500 днів живе в умовах повномасштабної війни і платить завелику ціну за можливість бути вільною.
Білорусь, після хвилі протестів 2020-го року, поневолена диктаторами Лукашенком та Путіним. Сотні тисяч білорусів змушені були виїхати з країни, десятки тисяч заарештовані та закатовані в тюрмах. З території Білорусі починалося вторгнення російських військ в Україну. З території Білорусі в українські мирні міста летять сьогодні ракети.
Павло Шеремет точно не залишився б осторонь цих подій – і як журналіст, і як громадянин.
У день його загибелі ми попросили Франака Вячорку, колишнього колегу Павла, а сьогодні політика та головного радника Світлани Тихановської, написати кілька слів про Павла та Білорусь.
Цей текст, присвячений пам'яті про Шеремета, ми публікуємо білоруською – рідною мовою Павла.
7 год таму невядомыя забойцы забралі жыццё Паўла Шарамета – сапраўднага візіянера, таленавітага журналіста і патрыёта – Беларусі і Ўкраіны.
Я размаўляў з ім за 12 гадзін да забойства. Ён, як заўжды, фантаніраваў ідэямі. Планаваў запусціць новы праект, каб распавядаць беларусам гісторыю, развенчваць міфы савецкай і расійскай прапаганды. Не паспеў.
Пра такіх, як Шарамет, кажуць – шматстаночнік. Ён паспеў рэалізаваць сябе у самых розных сферах, даваў жыццё праектам, і аб'ядноўваў вакол сябе найбольш яркіх і неардынарных людзей.
Павел стаяў ля вытокаў сучаснай беларускай журналістыкі – бясстрашнай, задзірыстай, неканфармісцкай. Ды ён сам быў тым журналістам, якіх так ненавідзяць дыктатары.
Быць журналістам пры дыктатуры – гэта быць гладыятарам. Яно патрабуе ад цябе майстэрства, надзвычайных чалавечых якасцяў і, безумоўна, рашучасці і мужнасці – тыя якасці, якімі ён мне запомніцца.
Ён не верыў у кампрамісы з тыраніяй. Бо ведаў, што з тыраніяй не супрацоўнічаюць і змагаюцца. Ён змагаўся найперш словам і праўдай – рабіў гэта па-майстэрску і біў ворагаў у самае сэрца.
Калі б не той выбух, які абарваў яму жыццё, – Павел быў бы з намі на барыкадах у 2020-м, а ў 2022-м – яго голас быў бы так важны ў вайне супраць расейскіх акупантаў. Нам усім яго слова і яго голасу цяпер не хапае.
Павел быў бы рады ведаць, што яго сайт працягвае працу. Ён быў бы рады ведаць, што беларусы не змірыліся з акупацыяй і працягваюць барацьбу, хоць з пачаткам вайны (якая для нас пачалася ў 2020-м) – прасторы для працы стала так мала. Што беларускія журналісты змаглі аднавіць сваю працу ў выгнанні нягледзячы на рэпрэсіі. Павел бы рады ведаць, што ў 2020-м у нас з'явіліся чыгуначныя партызаны, якія спынялі эшалоны з расійскай ваеннай тэхнікай, каб дапамагчы Украіне. І ён бы быў у захапленні ад мужнасці ваяроў з Палка Каліноўскага.
Павел Шарамет аб'ядноўваў Беларусь і Ўкраіну. Ён так хацеў, каб беларусы лепш ведалі украінцаў, а украінцы – разумелі беларусаў. Яго засмучвала, што мы хоць і суседзі, але так мала чуем адно аднаго і так мала супрацоўнічаем.
Ён ведаў драпежную і крымінальную прыроду пуцінскай Расеі, і быў сярод тых, хто не баяўся казаць пра пагрозу з боку Расеі – і для Беларусі і для Ўкраіны.
І хоць ён сам прыйшоў да гэтага разумення не адразу, але верыў у тое, што трэба ўмацоўваць нацыянальную ідэнтычнасць, і што гэта шлях супрацьстаяць імперыі.
Забойцы Шарамета ўсё яшчэ недзе ходзяць беспакараныя. Але мы павінны зрабіць усё магчымае, каб іх знайсці і прыцягнуць да адказнасці. Нават калі гэта зойме час. Нават калі гэтыя людзі будуць чыніць супраціў, мы павінны даведацца праўду. Бо менавіта за праўду змагаўся Шарамет.
Мы ўшануем імя Шарамета ў Новай Беларусі. Помнікам, вуліцай – гэта ўсё пытанне часу. А самае важнае – мы павінны працягваць яго справу і яго барацьбу. Вызваленне Беларусі і Ўкраіны – гэта будзе для Паўла найлепшай узнагародай.
Франак Вячорка
